• معرفی کالج دانشگاه

گسترش علم و فناوری در جهان پویای کنونی مستلزم فراهم نمودن شیوه‌های متنوع فراگیری علم و دانش در جوامع انسانی است. برنامه‌های چشم انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران و به دنبال آن سیاست‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گسترش عرصه آموزش‌های عالی در کشور، نیازمند تطبیق پذیری دانشگاه‌های کشور با تغییرات نوین جهانی در زمینه‌های جدید آموزشی است و این مهم جز با بازنگری در ساختار و یا ایجاد عرصه‌‌های جدید آموزشی در پیکره دانشگاه‌ها محقق نخواهد شد.
آموزش‌ عالی دانشگاهی در بسیاری از کشورها به دو بخش "آموزش‌ عالی رسمی" و "آموزش‌ عالی آزاد" تقسیم می‌شود كه بخش آموزش‌ عالی رسمی به آموزش‌های آكادمیك، بلندمدت و پایه‌ای و بخش آموزش‌ عالی آزاد به آموزش‌های كاربردی، كوتاه‌مدت و با تأثیر‌گذاری بیشتر در رفع مشكلات جامعه، سازمان‌ها، نهادها و صنایع می‌پردازد. مهم‌ترین ویژگی آموزش‌های عالی آزاد، انعطاف‌پذیری و امكان طراحی دوره‌های آموزشی متناسب با نیاز مخاطبین است.
دانشگاه فردوسی مشهد به منظور تأمین نیازهای آموزشی ِكاربردیِ جامعه كه متناسب با پیشرفت‌های به روز علم و فناوری است، اقدام به استقرار مجموعه‌ای نظام‌مند تحت عنوان كالج دانشگاه به عنوان اولین كالج دانشگاهی كشور نموده ‌است كه متولی اصلی برگزاری آموزش های عالی آزاد در دانشگاه فردوسی می باشد.

اصلی‌ترین مأموریت این مجموعه، نظارت بر برگزاری آموزش های عالی آزاد در قالب دوره ها، سمینار ها و کارگاه ‌های حرفه‌ای، پیشرفته و تخصصی است كه یا از سوی دانشکده ها، پژوهشکده ها و واحدهای دانشگاه طراحی و ارائه می‌شوند و یا اینكه به سفارش و درخواست سازمان‌ مورد نظر (دولتی یا خصوصی) و متناسب با نیاز آن‌ها می‌توانند تنظیم و برگزار گردند. به عبارت دیگر این عرصه از فعالیت‌های دانشگاه فردوسی مشهد که با نظارت کالج انجام می شود، تنها عرصه‌ای از کسب آموزش عالی در کشور است که نه تنها به دور از موانعی نظیر کنکور دسترسی همگان را به کسب دانش و علوم دانشگاهی سهل و آسان می‌نماید، بلکه بدون تقید به سرفصل‌های مصوب دروس دانشگاهی، می‌تواند برنامه‌های درسی متناسب با نیاز مخاطبان را به عنوان آموزش عالی دانشگاهی برای آنان تنظیم و ارائه نماید.
 امید اینکه این حرکت نوین دانشگاه فردوسی مشهد همچون گذشته بتواند منشأ خیر و تحول در سطح جامعه بوده و در ارتقاء و به روز رسانی دانش علمی این منطقه از کشور مؤثر باشد.

• تاریخچه

«دوره‎هاي شبانه و کوتاه مدت» دانشگاه تا سال 1382 عمدتأ به اداره دوره‎هاي شبانه و بعضأ به صورت موردي به برگزاري دوره‎هاي کوتاه مدت مي‎پرداخته است. از سال 1382 و در پي اجراي برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور و بازنگري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در برنامه‎ها، سياست‎ها و اهداف بخش آموزش‎هاي عالي، دانشگاه فردوسي مشهد نيز تصميم به ساماندهي و گسترش دوره‎هاي شبانه به مقاطع بالاتر (به ويژه به خاطر تغيير ماهوي ايجاد شده در اين دوره ها و تبديل آن‎ها به نوبت دوم) از يک سو و همچنين توسعه سازمان يافته دوره‎هاي کوتاه مدت از سوي ديگر گرفت. از اين رو با توجه به شرح وظايف و مأموريت‎هاي جديد تعيين شده، نام اين مجموعه به «مرکز آموزش‎هاي حرفه‎اي، تخصصي و امور دوره‎هاي نوبت دوم(شبانه)» تغيير يافت که در ابتدای سال 1384 نيز با مطالعه و مقايسه تطبيقي ساختار و شرح وظايف کالج‎‎هاي دانشگاهي در کشورهاي پيشرفته و در حال توسعه، تصميم به انتخاب نام «کالج دانشگاه فردوسي مشهد» براي اين مجموعه گرفته شد. بر این اساس فعالیت کالج دانشگاه تا سال 1386 به سه حوزه «آموزش ‎های عالی رسمی»، «آموزش ‎های عالی آزاد» و «خدمات آموزشی مورد درخواست جامعه» تقسیم می‎شد که پس از ساماندهی دوره‎ های نوبت دوم و ایجاد نظام پرداخت الکترونیکی برای دانشجویان این دوره ‎ها، ضرورت وجود تشکیلات مدیریتی دوره‎ های نوبت دوم در دانشگاه از بین رفت و لذا با تبدیل دوره‎ های نوبت دومِ کالج به یک واحد خدمات مالی و انتقال آن به اداره کل امور آموزشی دانشگاه، عملاً حوزه "آموزش‎ های عالی رسمی" از فعالیت ‎های کالج حذف گردید. ‎

 وظایف :

مأموریت کالج دانشگاه از سال 1386 تاکنون به دو بخش زیر تقسیم می‎شود:

مأموریت اصلی: مدیریت، برنامه ریزی و برگزاری آموزش‎ های عالی آزاد.

 مأموریت فرعی: مدیریت، برنامه ریزی و انجام خدمات آموزشی مورد درخواست بخش ‎های کاربردی جامعه.

 ساختار سازمانی :

کالج دانشگاه یک حوزه ستادی دانشگاه فردوسی مشهد است که از یک سو از طریق ایجاد دفاتر آموزش های عالی آزاد در دانشکده ها، پژوهشکده ها و واحدهای تابعه دانشگاه به مدیریت، برنامه ریزی و هدایت کلان آموزش های عالی آزاد می پردازد و از سوی دیگر و با هدف زمینه سازی و حمایت از ظرفیت های بین رشته ای دانشگاه، خود به طور مستقیم به امر اجرای برخی از آموزش های عالی آزاد که عمدتاً ماهیت بین واحدی و بین دانشکده ای دارند، می پردازد.

سیستم آموزش :

ترم‎ های آموزشی کالج منطبق بر ترم‎ های آموزشی دانشگاه است و آموزش ‎های عالی آزاد ارائه شده در قالب سمینار (ارایه اجمالی مطالب تخصصی بدون انجام کار عملی)، کارگاه (ارایه فشرده مبحثی تخصصی همراه با انجام کار عملی) و دوره ‎های آموزشی می‎باشد.

• پیام رئیس کالج

رسالت دانشگاه‌ها در دهه‌های اخیر به شکل بارزی تغییر کرده است. زمانی آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های آموزشی از وظایف اصلی دانشگاه برشمرده می‌شد و پس از آن، با تغییر رویکرد جوامع علمی، پژوهش مورد توجه بیشتری قرار گرفت. اخیراً آنچه به عنوان ملاک تأثیرگذاری دانشگاه در پیشرفت یک کشور تلقی می‌گردد، کارآفرینی دانشگاه و اشتغال‌پذیری محصولات انسانی دانشگاه‌هاست.

طبیعتاً رسالت اصلی یک نهاد با آئین‌نامه، بخشنامه و شیوه‌نامه قابل تبیین نیست و عامل اصلی در تعیین رسالت یک نهاد، تأثیری است که از نیازهای اجتماعی نشأت می‌گیرد.

مسأله محور بودن یک جریان موجب ایجاد موج اجتماعی می‌شود و اگر جامعه مشکلی را تعریف و منتشر کند، نهادهای علمی، اجرایی، صنعتی، اقتصادی و فرهنگی به ناچار در مسیر آن موج قرار خواهند گرفت.

همین امر است که باعث می‌شود اهداف، سیاست‌ها و دستورالعمل‌های این گونه نهادها نیازمند تغییراتی متغیر باشد. منظور از تغییرات متغیر در عبارت اخیر آن است که گرچه رشد تکنولوژی، تغییرات را به وجود می‌آورد، با این حال خودِ این تغییرات نیز به دلیل شتابی که تکنولوژی بر زندگی بشر وارد کرده نیازمند تغییر است و لذا هر سیستمی باید طوری طراحی گردد که به طور لحظه‌ای تغییر کردن این تغییرات را به صورتی خودکار طراحی کند تا همگام بودن سیستم با روند رشد، تضمین گردد.

بدیهی است تغییرات مبتنی بر جلسات طولانی مدت کارشناسی و مبتنی بر نظامی سنتی نمی‌تواند شتاب لازم را دارا باشد و اگر سیستمی بخواهد مثلاً پس از شش ماه بررسی‌های کارشناسانه به نقطه تغییر برسد، دیگر این تغییر نمی‌تواند کارساز باشد و لازم است مجدداً به تغییری جدید فکر کند.

از سوی دیگر مسأله محور بودن موج درخواست از سوی مصرف کننده طبیعی که همان جامعه است، می‌تواند تغییری را به سیستم دیکته کند که از شتابی مطلوب برخوردار باشد.

این می‌تواند نسخه طلایی ترمیم سیستم‌های سنتی باشد و مسلماً کالج دانشگاه فردوسی مشهد نیز هنگامی در اجرای سیاست‌ها و اهداف خود موفق خواهد بود که به این نسخه طلایی عمل کند.

امروزه اشتغال‌پذیری جوانان تحصیل کرده، که ناب‌ترین محصول هر مجموعه علمی برجسته‌ای تلقی می‌شوند، از اولویت نخست برخوردار است. این دستوری است که نیاز جامعه به ما دیکته می‌کند؛ املایی که ما مجبور به نگارش آن هستیم.

بنابراین و با توجه به این نیاز ضرب‌الاجل جامعه فعلی، سیاست کالج باید بر این باشد که بستر لازم را برای اشتغال‌پذیری دانشجویان و دانش‌آموختگان فراهم کند. آموزش، پژوهش، مهارت‌ورزی و تجربه‌اندوزی هنگامی ارزشمند خواهند شد که در خدمت این سیاست اصلی به کار گرفته شوند و از این رو ما به جای آن که به سیاهه توانایی‌های خود برای عرضه نگاه کنیم، باید به فهرست نیازهای بیرونی تعریف شده از جامعه نظر افکنیم و سعی کنیم تمام توانایی‌های خود را برای آینده‌سازی شغلی خانواده بزرگ دانشگاه فردوسی مشهد فراهم آوریم.

ما معتقدیم مسیر سنتی تعریف شده از توانایی مبتنی بر دانش در دانشگاه به سمت جامعه، اثربخش نیست و بالعکس اگر مسیری از نیازهای جامعه به سمت دانشگاه را مورد بررسی قرار دهیم بهتر می‌توانیم داشته‌های خود را در خدمت بهتر شدن جامعه قرار دهیم.

کالج دانشگاه فردوسی مشهد، رسالت اصلی خود را تأثیرگذاری اجتماعی به منظور تبدیل دانایی به دارایی می‌داند و معتقد است دارایی جامعه در صورتی رشد خواهد کرد که دانایی نهادهای دانشگاهی به شکلی هدفمند و مسأله محور مورد استفاده قرار گیرد.

امید است این سیاست بتواند ما را به اهداف واقعی نزدیک‌تر گرداند. بی‌تردید انجام کار برای ما بسیار مهم‌تر از آمار کار است و معتقدیم بهترین منتقد، جامعه‌ای است که انتظار دارد مسائلش دیده شود و با نگاهی خردمندانه حل گردد.

                                                                                                                                                                   مجید میرزا وزیری